Whisky informatie

Bezig met laden...

Single Malt Whisky - Introductie

De single malt whisky staat bekend als een whisky die afkomstig is van één distilleerderij en wordt uitsluitend uit gemoute gerst gestookt. De Scotch single malt whisky wordt vaak geprezen om zijn ruigere smaak en mag alleen deze naam dragen als het in Schotland geproduceerd is en wanneer het rijpingsproces minimaal drie jaar in beslag heeft genomen. Het maken van Single Malt Whisky is echter niet enkel voorbehouden aan Schotland. Ook in andere landen wordt Single Malt Whisky gemaakt. Zo wordt er sinds kort in Wales weer single malt whisky geproduceerd, nadat de whisky industrie daar 100 jaar had stil gelegen. Verder hebben landen als Japan, Ierland en Amerika al een zeer goede reputatie op het gebied van whisky.

 

Single Malt Whisky - Regio's

De Schotse single malt whisky wordt in verschillende regio's geproduceerd. De smaak van de verschillende single malts is dan ook afhankelijk per regio want elke regio heeft zijn eigen specifieke kenmerken. We kunnen zes verschillende regio'sonderscheiden waar de Schotse Single Malt Whisky geproduceerd wordt:

 

Highlands Lowlands   Speyside  
Skye   Islay   Campbeltown

 

Single Malt Whisky - Productieproces

In tegendeel tot wat sommige beweren is de productie van single malt whisky niet zo complex als vaak wordt gedacht. Het hele productieproces van single malt whisky valt uiteen in vijf stappen.

  • Mouten (Malting)

Voor de productie van single malt whisky zijn er slechts drie ingrediënten nodig : gerst, gist en water. De gerst wordt voornamelijk gebruikt om de whisky te mouten. Hier gaat men de gerst gedurende 2 à 3 dagen laten weken in water waardoor de zetmelen geactiveerd worden. Na drie dagen gaat men de gerst dan uitspreiden over een warme betonnen vloer, ook wel moutvloer genoemd. Op deze moutvloer zal de gerst gedurende zeven tot twaalf dagen langzaam ontkiemen. Tijdens deze periode wordt de ontkiemende gerst dagelijks gekeerd zodat de temperatuur en de kieming gereguleerd kan worden. Origineel gebeurde het keren van deze ontkiemende gerst door een houten moutschep, maar tegenwoordig verloopt dit proces vrijwel altijd machinaal. Het kiemen heeft als doel om het aanwezige zetmeel om te zetten in natuurlijke suikers. Wanneer dit gebeurt, bekomt men groene mout ook wel greenmalt genoemd. Op een bepaald moment dient men het kiemproces echter te stoppen, dit doet men door de greenmalt te verhitten in een kiln. Deze kiln is een geperforeerde droogvloer waarin men warmte laat opstijgen. Kilns worden vaak gekenmerkt door een pagode vormig dak. Na een periode van ±72 uur verkrijgt men dan de echte mout (malt). Typisch voor Schotse Single Malt Whisky is dat men tijdens de droogperiode de malt meestal ook turfrookt. Dit betekent dat men turf (peat) gaat stoken en de rook van deze turf doorheen de kiln en malt laat optrekken. Deze methode zorgt bij sommige single malt whisky's voor een uitgesproken turfsmaak.

  • Mashen (Mashing)

Na het drogen en turfroken laat men de mout enkele tijd rusten. Deze rustperiode kan variëren van enkele weken tot zelfs enkele maanden, waarbij het nodige geduld vereist is. Vooraleer men de mout gaat malen, worden er nog eventuele steentjes uit de mout gehaald door een trilapparaat. Vervolgens gaat men de mout malen tot een grove bloem, die de naam grist draagt. Nadien gaat de gemalen mout in een vat, de 'mash tun', en wordt het mout driemaal vermengd met heet water. De eerste keer wordt de gemalen mout geïnjecteerd met water van ± 60° C, het tweede gedeelte volgt een injectie met water van ± 72° C en de derde en tevens laatste maal een injectie van water met een temperatuur van ± 88° C. Door deze temperatuursverhogingen worden alle fermenteerbare suikers uit de mout gehaald en blijft er een zoete alcohol vrije vloeistof over, beter bekend als wort. Deze wort zinkt dan door smalle gleuven in de bodem van de 'mash tun'. Hierdoor blijft er een vaste substantie achter die men telkens verwijderd, deze behandeling blijft men herhalen tot al het zetmeel is omgezet in suikers. Vervolgens gaat men de Wort verder verwerken tot single malt whisky.

  • Gisten (Fermentation)

In de derde stap van het productieproces van single malt whisky gaat men gist toevoegen aan de wort. Dit proces gebeurt in washbacks, hierdoor kan de wort langzaam afkoelen. Door de toevoeging van gist aan de wort worden de suikers omgezet in alcohol. Na ± 48 uur ontstaat er een licht alcoholische (8%) vloeistof die 'wash' wordt genoemd. Tot hier toe lijkt het productieproces van single malt whisky op dat van bier brouwen, maar omdat 8% alcohol niet voldoende is voor single malt whisky volgt de distillatie van de whisky.

  • Distilleren (Distillation)

Vervolgens gaat men de Wash destilleren. Volgens de Schotse regelgeving dient single malt whisky in een pot stills gedestilleerd te worden die bestaat uit twee soorten koperen ketels: de Wash-still en de Spirit-still. Het principe van distilleren is gebaseerd op het feit dat alcohol een lager kookpunt bezit dan water. In de eerste koperen ketel, de Wash-still wordt de gegiste wort een eerste keer verhit tot ongeveer 70° C. Zo begint de alcohol te verdampen, maar verdampt het water niet. De dampen worden afgekoeld en opgevangen en gaan dan voor de eerste keer door de Spirit Safe (dit is een toestel dat door de Britse belastingsdienst is afgesloten om te meten hoeveel alcohol er gewonnen wordt). Het distillaat dat hier ontstaat wordt Low Wine genoemd en bevat ongeveer 22% alcohol. Omdat er in de Wash-still ook een deel van het water verdampt is, wordt de Low Wine nog een tweede maal gedistilleerd, ditmaal in de Spirit-still. Ook hier moet het distillaat, dat nu uit drie delen bestaat, weer door de Spirit Safe. Hier speelt de Stillman een belangrijke rol want hij moet namelijk de drie delen van het distillaat scheiden met behulp van een kraantje op de Spirit Safe. Deze handeling is erg belangrijk want er zitten namelijk giftige delen in de vrijgekomen alcohol. Het eerste goedje dat door de Spirit Safe vloeit is "Foreshot" en is giftig en bijgevolg niet geschikt voor de distillatie van single malt whisky. Vervolgens vloeit het tweede goedje door de Spirit Safe. Dit noemt men "the middle cut" en dit is zeer geschikt voor whisky. Deze middle cut wordt niet meer verder gedistilleerd, maar gaat meteen naar de spirit receiver waar men het in vaten laat lopen. Het derde deel is "De Feint" dit deel bevat nog te weinig alcohol en gaat samen met de "Foreshot" terug naar de Wash-still om in de eerst volgende distillatie mee te gaan.

Na de tweede distillatie ontstaat de zogenaamde spirit van 72% alcohol en dit noemt men de jonge whisky, ook wel New Spirit genoemd. Vervolgens gaat men het alcoholpercentage verlagen naar 60% à 65% door zuiver water toe te voegen aan de New Spirit.  Hierna gaat de New Spirit naar "the filling station" om het in de vaten te laten lopen.

  • Rijpen (Maturation)

Voordat men van single malt whisky mag spreken moet het distillaat minstens drie jaar rijpen in eikenhouten vaten. Doordat de structuur van het hout licht poreus is, heeft het distillaat een bepaalde inwerking in het hout. Hierdoor geeft het hout een bepaalde smaak af aan het distillaat. Iedere houtsoort geeft dus per definitie een eigen specifieke smaak aan de single malt whisky. Vaak maken distilleerderijen gebruik van vaten waar al andere alcoholische dranken in hebben gezeten om een bijzonder aroma toe te voegen. Vaak gaat het dan om ex-Bourbon vaten en sherry vaten.

 

Single Malt Whisky - Geschiedenis

Het distilleren van single malt whisky werd oorspronkelijk uitgevoerd in Schotland en Ierland. Whisky dook voor het eerst op in het jaar 1405 in Ierland, terwijl de productie van whisky uit gemoute gerst voor het eerst opdook in Schotland in het jaar 1494. Single Malt Whisky wordt hoofdzakelijk geassocieerd met de Schotse traditie, hoewel er ook ook andere single malts bestaan.

Vanaf de 15de eeuw werd whisky zwaar belast in Schotland omdat de meeste single malts illegaal geproduceerd werden. In 1823 echter keurde het parlement een wet goed waardoor commerciële distillatie veel winstgevender werd. George Smith was de eerste persoon die een licentie verkreeg onder deze nieuwe wet.

In 1830 verfijnde Aeneas Coffey het oorspronkelijk ontwerp van Robert Stein. Hierdoor kon de single malt whisky veel efficiënter geproduceerd worden. Al snel bleek dit een succesvolle formule te zijn want veel kooplieden zagen een enorm potentieel in deze vernieuwde formule. Hierdoor begonnen meer en meer mensen de malt whisky en de grain whisky te mengen, waardoor de eerste blended Scotch whisky ontstond. Deze mengeling bleek heel succesvol want het was goedkoper om te produceren en zorgde bovendien ook voor meer smaak en karakter in de whisky. Deze formule stelde de distilleerderijen in staat om hun activiteiten uit te breiden want de blended whisky kende veel succes op de internationale markt.

 

Single Malt Whisky - Drinkwijze

Om single malt whisky te drinken zijn er verschillende manieren. Uiteindelijk heeft iedere persoon zijn of haar persoonlijke favoriet. Sommige manieren hebben echter een bepaalde invloed op de smaken en geuren in een single malt whisky.

  • Met water:
    Het toevoegen van water aan een single malt whisky verandert de samenstelling van de spirit. Hierdoor komen er meer smaken en aroma's vrij. De perfecte combinatie kan echter gemaakt worden wanneer je hetzelfde water gebruikt dat de distilleerderij gebruikt heeft om de whisky te maken, maar dit is natuurlijk niet evident. Als oplossing hiervoor kan je best gebruik maken van Schots bronwater zonder koolzuur of leidingwater zonder al te veel chemische toevoegingen. Wanneer je water gaat toevoegen is het belangrijk om dit in kleine hoeveelheden te doen anders gaat de smaakbalans te hard veranderen.

  • Met ijs:
    Door ijs toe te voegen aan je single malt whisky creëer je een verfrissende versie van de single malt whisky. Hou er echter rekening mee dat het toevoegen van ijs ook afbreuk kan doen aan de aroma's en de smaken die in de single malt whisky aanwezig zijn. Bovendien kan een 'cask strength whisky' troebel kleuren. Beter geen ijs toevoegen aan single malt whisky!

  • Met frisdrank:
    Het toevoegen van frisdrank kan je single malt een frisse toets geven, maar is Not-done. We raden u aan om dan te kiezen voor een J&B whisky of een johnnie walker red label.